Οι περισσότεροι κηδεμόνες σκύλων προβληματίζονται για την αντίδραση του σκύλου τους στον ήχο των πυροτεχνημάτων αφού πλέον έχει καταντήσει ‘’μόδα’’ τα τελευταία χρόνια στο τόπο μας. Η ευαισθησία στους ήχους είναι αρκετά συχνό φαινόμενο σε σκύλους που εκτίθενται σε βεγγαλικά, πυροβολισμούς, βροντές ή άλλα έντονα ηχητικά ερεθίσματα. Συμπτώματα όπως η έντονη σιελόρροια, το τρέμουλο, η ταχύπνοια, η ταχυκαρδία, ο έμετος, η διάρροια, και συμπεριφορές όπως το μάζεμα της ουράς, το κατέβασμα των αυτιών, η αυξημένη κινητικότητα, το κρύψιμο και η προσπάθεια διαφυγής περιγράφονται σε σκύλους κατά τη διάρκεια κάποιου έντονου ηχητικού ερεθίσματος. Το σύνολο των συμπτωμάτων αυτών περιγράφεται και ως κροτοφοβία.


Σημαντικά σημεία για καλύτερη κατανόηση των συμπτωμάτων

Φόβος

Φόβος ονομάζεται η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε κάποιο συγκεκριμένο ερέθισμα. Η αντίδραση αυτή περιλαμβάνει παραμέτρους που αφορούν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του σκύλου.

 

Φοβία

Φοβία ονομάζεται μία αντίδραση φόβου που δεν είναι λειτουργική και δεν βοηθά τον οργανισμό να ανταπεξέλθει στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Ένα παράδειγμα είναι όταν ένας σκύλος ξεκινά να τρέχει γρήγορα και προσπαθεί να φύγει από το σπίτι όταν ακούσει μια αστραπή, δηλαδή μια αντίδραση αρκετά έντονη.

 

Άγχος

Άγχος είναι η αναμονή ενός κινδύνου ή ενός δυσάρεστου ερεθίσματος. Ο σκύλος μας δηλαδή περιμένει να συμβεί κάτι και γι’ αυτό αγχώνεται.

 

Πως ένας σκύλος αναπτύσσει «Ευαισθησία στους ήχους» ενώ κάποιοι άλλοι σκύλοι όχι

Υπάρχουν διάφορα αίτια που μπορούν να οδηγήσουνε ένα σκύλο στο να αποκτήσει «Ευαισθησία στους ήχους». Ανάλογα με τα αίτια η συμπεριφορά του σκύλου μας καθώς και η αντιμετώπιση του προβλήματος μπορεί να είναι διαφορετικά. Τα αίτια αυτά διαχωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες :

  • Στα συνειρμικά αίτια

  • Μη-συνειρμικά αίτια

Συνειρμικά αίτια 

Τραυματικές εμπειρίες: Σκύλοι μαθαίνουν λόγω προηγουμένων αρνητικών εμπειριών πως τα ηχητικά ερεθίσματα είναι κάτι δυσάρεστο, ακόμη και αν δεν είναι πάντα τόσο έντονα όσο το τραυματικό ηχητικό ερέθισμα που τους δημιούργησε το φόβο. Υπάρχουν ηχητικά ερεθίσματα που η ένταση τους είναι τόσο μεγάλη, ώστε οι περισσότεροι σκύλοι είναι βιολογικά προκαθορισμένοι να αντιδρούν σ’ αυτά.


Κοινωνική μετάδοση: Όπως συμβαίνει και στον άνθρωπο έτσι και στους σκύλους, ένας σκύλος μπορεί να υιοθετήσει μια φοβική αντίδραση από έναν άλλο σκύλο που συμπεριφέρεται έτσι, να μεταδοθεί δηλαδή ο φόβος μέσω της κοινωνικής μάθησης.

 

Μη-συνειρμικά αίτια 

Έλλειψη εξοικείωσης: Σκύλοι οι οποίοι δεν ήρθαν σε επαφή με τα κατάλληλα ηχητικά ερεθίσματα τους πρώτους μήνες της ζωής τους, συγκεκριμένα τους πρώτους 2-6 μήνες της ζωής τους, μπορεί να αναπτύξουν ευαισθησία προς τους έντονους ήχους λόγω της ελλιπής εξοικείωσης με τους ήχους αυτούς.


Ευαισθητοποίηση: Κάποιες φορές, όταν ένας σκύλος έρχεται σε επαφή με επαναλαμβανόμενα ήπια ηχητικά ερεθίσματα, η επανάληψη αυτή μπορεί να πυροδοτήσει την αντίδραση του ζώου.


Από-εξοικείωση λόγω στρες: Κάποια κατάσταση έντονου στρες ή πολλές καταστάσεις ήπιου στρες (άγχους) μπορεί να οδηγήσουν κάποιο σκύλο που δεν έχει προηγούμενη ευαισθησία στους ήχους να αποκτήσει.

 

Προδιαθετικοί παράγοντες 

Η γενετική προδιάθεση περιγράφεται πως διαδραματίζει ένα ρόλο στην ευαισθησία στους ήχους μιας και κάποιοι σκύλοι που έχουν γενικότερα έναν ευαίσθητο χαρακτήρα φαίνεται πως αντιδρούν πιο εύκολα. Διάφορες παθολογικές καταστάσεις και ασθένειες έχουν περιγραφεί πως μπορεί να σχετίζονται με την εκδήλωση ευαισθησίας στους ήχους.

 

Τι πρέπει να κάνω όταν φοβάται για να ηρεμήσει

Όταν ο σκύλος αντιδρά υπερβολικά στα ηχητικά ερεθίσματα η οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί τη διάγνωση των αιτιών του. Αυτό που θέλουμε να πετύχουμε είναι να μάθουμε στο σκύλο μας να νιώθει άνετα με τους ήχους του περιβάλλοντος του και όχι απλά να διαχειριστούμε ένα συγκεκριμένο περιστατικό.

Στην πιο πάνω γενική ερώτηση υπάρχουν πολλές απόψεις και θα ακούσετε να σας απαντούν με διαφορετικό τρόπο. Η αλήθεια είναι πως αν χαϊδέψουμε το σκύλο μας και αυτός ηρεμήσει θα νιώσουμε και εμείς και αυτός καλύτερα. Το πρόβλημα είναι πως έτσι δε μαθαίνουμε στο σκύλο μας τι πρέπει να κάνει και σε περίπτωση που λείπουμε από το σπίτι και ακουστεί κάποιος ήχος και ο σκύλος μας φοβηθεί δε θα ξέρει πώς να αντιμετωπίσει το φόβο του αυτό.


Η ευαισθησία στους ήχους ή/και κροτοφοβία, και η δυσκολία κάποιων σκύλων να μείνουν μόνοι τους στο σπίτι δηλαδή άγχος αποχωρισμού από τον κηδεμόνα τους, συχνά συνυπάρχουν στους ίδιους σκύλους. Προτιμότερο είναι να αντιδρούμε όσο πιο ουδέτερα γίνεται όταν ο σκύλος μας φοβάται και να του μάθουμε να αντιμετωπίζει μόνος του το πρόβλημα, να μην επιζητά σε εμάς τη λύση του προβλήματος, γιατί δυστυχώς δεν μπορούμε να είμαστε πάντα δίπλα του. Αν αντίθετα είστε συνέχεια μαζί με το σκύλο σας και δεν ελλοχεύει ο κίνδυνος να απουσιάζετε όταν ζητήσει τη βοήθεια σας τότε μπορείτε να τον ανακουφίσετε με ένα χάδι όταν φοβάται. Σκεφτείτε πως θα συμπεριφερθείτε στο σκύλο σας όταν αυτός φοβηθεί και αποφασίστε τη συμπεριφορά σας από πριν όλη η οικογένεια μαζί. Στις περισσότερες περιπτώσεις το να μάθουμε στο σκύλο μας να αντιμετωπίζει μόνος του τους φόβους του αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέτρο για τη βελτίωση της ευζωίας και της ποιότητας ζωής του.

Συστηματική απευαισθητοποίηση

Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται εξειδικευμένη αντιμετώπιση και συγκεκριμένα εκπαίδευση απευαισθητοποίησης.

Όταν ένα πρόβλημα έχει τις ρίζες του στο πως αισθάνεται ένας σκύλος, σχετικά με ένα συγκεκριμένο θέμα πχ πυροτεχνήματα, είναι αποτελεσματικό να αλλάξουμε τα κίνητρα και τα συναισθήματα του σκύλου μας, που είναι και οι βασικοί λόγοι για το πρόβλημα της συμπεριφοράς του.


Συστηματική απευαισθητοποίηση είναι μια θεραπεία για τις φοβίες, το άγχος, την επιθετικότητα και ουσιαστικά οποιοδήποτε πρόβλημα συμπεριφοράς που περιλαμβάνει διέγερση ή συναίσθημα. Είναι συχνά πιο αποτελεσματικό να χρησιμοποιήσουμε αυτή την διαδικασία όταν προσπαθούμε να επιλύσουμε μια προβληματική συμπεριφορά.

 

Επίλογος

Τα προβλήματα συμπεριφοράς μπορεί να εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο και να έχουν διαφορετικά αίτια για τα οποία προκλήθηκαν και εκδηλώθηκαν, γι’ αυτό και δεν υπάρχουν συνταγές για την επιτυχημένη αντιμετώπιση τους.

Είναι καθήκον μας όταν γνωρίζουμε ή έχουμε υποψία τι κίνδυνοι επέρχονται να έχουμε ένα σχέδιο δράσης ώστε να πετύχουμε τον σκοπό μας που δεν είναι άλλος από την μείωση στο ελάχιστο του ενδεχόμενου άγχους, φόβου και πανικού στους σκύλους μας ενεργώντας κατάλληλα ώστε να τους αντιμετωπίσει.

Σε πολλές περιπτώσεις απαιτείται εξειδικευμένη αντιμετώπιση από πιστοποιημένους εκπαιδευτές σκύλων ή/και να μιλήσετε με τον κτηνίατρό σας.

 

Ανδρέας Ανδρέου

Πιστοποιημένος Θετικός Εκπαιδευτής Σκύλων

Dogs 4 Training

www.dogs4training.cy